Kũkethĩwa kũvulw'a mbee wa kũka thĩna ũsu mũnene?

Andũ aingĩ nĩmaseng’aa, “ngeethĩwa nĩyũmbanĩtye Klĩsto akyũka?”

Angĩ masyaa, “nyie ndĩna mũamba na maũndũ ma ĩvinda ya mũminũkĩlyo. Ndĩkethĩwa kũũ. Nũndũ ngeethĩwa navulĩlw’e ngathĩ”.

Nayo we nĩ ata? Ĩndĩ nĩwĩkwatĩsye kana Klĩsto akakũvulya mbee wa kũka thĩna ũsu mũnene?

Eka twone ũndũ mbivilĩa ĩkwasya ũndũ wa kũvulw’a ku.

Kya mbee, nĩwaĩlwe nĩ kũmanya kana ndeto kũvulw’a ĩtĩvo mbivilianĩ. Ateo, 1 Athesalonika 4:17, ĩwetaa ĩvinda aatĩyĩ ma Klĩsto “makavulw’a” na kũmũthaũa Klĩsto yayayanĩ.

Maandĩko asu nĩmo aa:

Nũndũ ũũ nĩtũũmũtavya kwondũ wa ndeto ya Mwĩai, kana ĩthyĩ twĩ thayũ, ala tũkatiala kũvika kũka kwa Mwĩaĩi, tũikamatongoesya nongi ala makomie. Nĩkwĩthĩwa Mwĩaĩi mwene akatheea kuma ĩtunĩ, na wasya mũtũlu, na wasya wa mũlaĩka mũnene, na soo wa Ngai; na ala makwie nthĩnĩ wa Klĩsto makathayũũka mbee: Na ĩndĩ ĩtina ala twĩ thayũ ala twatialĩle, tũkavulw’a vamwe nao mathweonĩ, kũmũthaũa Mwĩaĩi yayayanĩ na ũu tũkethĩwa vamwe na Mwĩaĩi tene na tene (1 Athesalonika 4:15-17).

Manya Ũ kwatĩanĩa:

Yesu akatheea kuma ĩtunĩ soo wavuvwa
Ala “makwie nthĩnĩ wa Klĩsto” kũthayũũkw’a mbee
Ĩndĩ anyuve maivulw’a me thayũ vamwe nao kũthĩ yayayanĩ

Ũndũ ũsu nũseo wa kwĩkika na kuma thĩnanĩ ũsu mũnene, ĩndĩ nĩ ĩndĩĩ ũndũ ũsu wĩthĩwa?.

Twĩũkwata kwa ĩvinda yaw’o ĩtwe nthĩnĩ wa 1 Akolintho 15:51-52:

Sisya, nũngũũtavya nzama: Tũĩkakoma ithyĩ ithyonthe, ĩndĩ ithyonthe tũkaalyũkw’a, kavinda Kanini, kũven’ya na kũsalũkya, ũivuvwa soo wa mũminũkĩlyo. Nũndũ soo ũkavuvwa na akw’ũ makathayũũkw’a na wũmbe ũtanangĩkaa, naĩtu tũkalyũkw’a.

Kwa ũtheu ũu wĩtunenga ũndũ ũla wĩkĩkaa ĩvinda yaw’o. Soo ũkauuma. Atheu ala makwie makathayũũkw’a, na ala me thayũ mayaalyũkw’a na wũmbe ũtanangĩkaa.

Manya kana maũndũ asu makeekika “vala soo wavuvwa wa mũthya.”

Mbivilĩa yĩeleasya masoo mũonza ala alaĩka mũonza mevuva nthĩnĩ wa mũthenya wa Wĩanĩu (Nzevanĩa 1:14-16; Yoeli 2:1; Ũvuany’o 8:9; 11:15-19). Nthinĩ wa isomo ĩvituku nĩwamanyĩiw’e kana soo wa mũthya—soo wa mũonza—ũkavuvwa vau mũminũkĩlyo wa mũthenya wa Mwĩaĩi, mwaka ũmwe ĩtina wa kũthela kwa thĩna ũsu mũnene.

Anyuve na Ngai maikambatw’a ĩtunĩ ĩvinda ya thĩna ũsu mũnene

Ũthayũũkyo wa mbee ũkethĩwa vau soo wa mũthya vau mũmĩnũkĩlyo wa mũthenya wa Mwĩaĩi ( 1 Akolintho 15:51-52). Nthinĩ wa isomo ya 10 ũkamanyĩw’a ala memũthaũa Klĩsto yayayanĩ ĩvinda yĩu maikekala ĩtunĩ. Ĩtina wa mĩthenya mĩvũthũ makasyoka kũũ nthĩ na Klĩsto (Ũvuany’o 19:14; Nzakalĩa 14:5) na makatĩa na kũsumbĩka kũũ nthĩ vamwe na Klĩsto (Ũvuan’yo 5:10; Nzakalĩa 14:9; Ndanieli 7:27).

Ĩndi ũsu wa kũvulw’a kwa aklisto na kũthĩ ĩtunĩ tene na tene ndwĩ mbivilianĩ. Ũmanyĩsyo ũsu nĩ wa andũ, na ti ũmanyĩsyo wa mbivilia. Isomee maandĩko asu onthe kwa ũthĩngũ ũyĩmanyisye we mwene ũndũ mbivilia ĩkwasya!

(Kethĩwa wĩ o na kũvulanĩlwa, nĩũkũlya ũsome [Yesũ amanyĩasya ata yĩla waisye, “ũmwe nũkoswa na ũmwe nũkatĩwa?“](/wathani/yo -mathayo-24-40- yĩmanyisye ki/))

Ũũ wĩmanyĩsya kana aĩkĩĩyĩ na Klĩsto no nginya malĩke thĩnanĩ ũsu mũnene? Aĩyee ũu tĩw’o! Ngai akamasũvĩa aklisto amwe ĩvinda yĩu ya thĩna ũsu mũnene ateo_ti kũ ĩtunĩ.

Vandũ vala vaseo

Mbivilĩa yĩtwony’a kana Ngai akamasũvĩa amwe ma aklisto kwa ĩlungu ya myaka ĩtatũ na nyunzu. Makatwawa vandũ vaseo kũũ nthĩ, no ti ku ĩtunĩ.

Kwa amba kũsisya ũndũ Klĩsto wameie aatĩyĩ make nthĩnĩ wa Mathayo 24:15-21:

“Yĩla ĩndĩ mwĩona ũthatyo ũla wanangaa, ũla wawetiwe nĩ mwathani Ndanieli, ũũngeme vala vandũ vatheũ” (ũla ũsomaa namanye), “nĩvo ala me Yũtia makie mathĩ iĩmanĩ. Na ũla wĩ yĩũlũ wa nyũmba ndakathee aumye syĩndu ĩla syĩ nyũmbanĩ kwake. Na ũla wĩ mũũndanĩ ndakasyoke Ose ngũa yake ya ĩũlũ: ĩndĩ woo nĩ kwa ala aito na ala mekwong’ya mĩthenyanĩ ĩsu! Na voyai kũkia kwenyu kũĩkethĩwe ĩvinda ya mbevo, kana mũthenya wa savato, nũndũ ĩvinda yĩu kũkethĩwa thĩna mũnene, ĩndi ũtaĩthĩwa kuma mwambĩlĩlyo wa nthĩ kũvika yu, o na kũĩkethĩwa ũngĩ nongi.

Yĩĩ, makethĩwa nzĩa ya ũvonokyo. Ateo, ala mevonoka maikambatw’a ĩtunĩ. Asu makauma na kũtia mĩsyĩ yoo. Makethĩwa na vata wa kũkia na kũthĩ vala Ngai wĩmasũvĩaa kũũ nthĩ.

Nĩ aau asu mesũvĩwa?

Na sisya watho wa Klĩsto nthĩnĩ wa Ũvuan’yo 3:10:

_Nĩkwĩthĩwa nĩwasũvĩĩe ndeto ya wũmĩĩsyo wakw nakwa ngakũsũvĩa wume ĩvindanĩ ya ũtatwa, yĩla yĩũka nthĩ yonthe, kũmatata ala matwie ĩ nthĩ.

Na ũsu now’o watho, nthinĩ wa Mathayo 24:13 “ĩndĩ ũla ũkomĩĩsya kũvika mũminũkĩlyo, ũsu akatangĩĩwa,”

Aklisto ma w’o _ala meũmĩĩsya kũvika mũminũkĩlyo_ asu makatwawa vandũ vaseo kũũ nthĩ ũ thĩna ũsu mũnene ũtambĩlĩlye.

Ve ũũnĩko mwaũ “kũmĩĩsya kũvika mũminũkĩlyo?”

Yĩla ũsilĩlo wa mbee wavĩngũwa, ũklisto wa ũvũngũ ũkokĩla na vinya (Ũvuany’o 6:1, 2; Mathayo 24:4, 5). Ũklisto wa ũvũngũ ũkaũthĩn’ya ũla w’o (Mathayo 24:5-12)

Ngai akatũmĩa ĩvinda yĩu ya ũthĩn’yo ũsu mbee wa kũka thĩna ũsu mũnene kũmatata ala mekwasya mamũatie we.

Andu aingĩ makalika na kwosana na ũklisto wa ũvũngũ ũla ũkethĩwa ũkĩana na vinya na kwĩmanyĩthya.
Angĩ makaũkĩlĩlya mũĩkĩĩo woo, maikĩa mothĩn’yo asu.
Angĩ makeyĩkĩa vinya na kũtavan’ya kwa ũlũmu ũvoo mũseo kwa ekalĩ ma ĩ nthĩ ĩvindanĩ yĩu ya thĩna (Mathayo 24:14).

Nĩ andu angĩ meva wĩmasũvĩaa? Ala matewĩaa nthoni mũĩkĩĩo woo, ala meũmĩĩsya o maitavan’ya ũvoo mũseo kũvika mũminũkĩlyo, asu makatangĩĩwa (Mathayo 24:13,14). Yĩĩ nĩ mavikĩite kũsinda matatwa. Nĩmonanĩtye ũlũmu wa mũĩkĩĩo woo.

Kwa sisya ũndũ Yesũ waisye, Maliko 8:35, 38:

“Nũndũ ũla ũnũkwenda nũvitya thayũ wake akawasya; na o ũla ũkawasya thayũ wake kwondũ wakwa na kwondũ wa ũvoo mũseo akovĩtya. Nũndũ ũla ũkaambĩwĩa nthoni nyie kana ndeto yakwa Ũsyaonĩ ũũ wa ũlaalai na wa naĩ, nake mwana wa mũndũ nũkamwĩwĩa nthoni, yĩla ũkoka ũtheinĩ mũtisu wa ĩthe wake, vamwe na alaĩka atheu.”

No nginya twĩthĩwe tũyenda kwasya mathayũ maitu nũndũ wa Klĩsto naũvoo mũseo. Yĩla twĩmwonya kana kũmũatĩĩa Klĩsto kwĩ vata kũtekwenda kwĩvitya ithyĩ ene, we akatangĩĩa mathayũ maitu.

Ala makavalũka ĩtatwanĩ yĩu mbee wa kũka thĩna ũsu mũnene—ala kũweta ũkũsĩ woo maikĩa mothĩn’yo—no mũvaka matatwa ĩngĩ na thĩna

ũsu mũnene. Nĩ tũkwona ĩkũndi ĩsu ilĩ sya aklisto ũndũ mawetetwe nĩ mavuku na Ũvuany’o na Ndanieli. Ũvuany’o kilũngũ kya 2 na kya 3 syĩna mavalũa kwa makanisa mũonza. Asu nĩ mavalũa ma wathani, maitavan’ya isyao mũonza sya Ĩkanisa ya Ngai kwa ĩlungu ya myaka maana. Kwa ngekekan’yo, ũvuany’o 2:10 yĩasya Ĩkanisa ya Sĩmũlina ũkakwata “ũnyamao matũku ĩkumi.” Wathani ũsu wawetie ũnyamao wa aklisto mokonĩ na ũsumbĩ wa Loma waĩ myaka ĩkumi, kuma 303-313 AD.

Ũsyao ilĩ sya ĩkanisa nĩ Vĩlatelĩvĩa na Laotisĩa.

Aklisto ma Vĩlatelĩvĩa nĩ makwataa momanyĩsyo ma Klĩsto, maikananĩasya syĩtwa yake,na nĩmavotelaa mbingĩlo ĩla Klĩsto wavĩngũa maitavan’ya ũvoo mũseo (Ũvuany’o 3:8; kwa sianĩsya na 2 Akolintho 2:12). Aklisto asu nĩmathĩwe ũsũvĩo nthinĩ wa thĩna ũsu mũnene (Ũvuany’o 3:10; Ndanieli 12:12).

Aklisto ma Laotisĩa me kamulutĩla, matingwa kithito, nĩ anyanyau, nĩ onzũ na ngy’a na ilĩlĩnda na athei (Ũvuan’yo 3:14-17). Laotisĩa nĩ wonan’yo wa ũndũ ĩkanisa ya Ngai yĩketha yĩilyĩ ĩvinda ya mũthya. Yesũ easya ngaũtavĩka wume kanywanĩ wakwa na kumatata na mwaki (Ũvuan’yo 3:16-18; Ndanieli 12:10). Nĩkĩ? “o asu ala nĩmendaa, nĩnĩmakanasya na kũmakũna: ĩthĩwa na ũthangaau ĩndĩ,noialyũla ngoo” (Ũvuan’yo 3:19).

Yesũ Klĩsto akamaeka amwe ma aatĩyĩ make mavote thĩnanĩ ũsu mũnene, kwondũ wa ũseo woo. Menda methĩwe na kĩthito, makĩlye vinya mĩng’athĩlĩĩlyo, maeke kũmwĩa nthoni, nĩw’o amanenge thayũ wa tene na tene yĩla wĩũka. Aklisto asu nĩw’o mekawa nũndũ wa ũ ũkũsĩ woo ĩvinda ya thĩna ũsu mũnene (Ũvuan’yo 6:9-11).

Mũndũ mũka wa Ũvuan’yo 12

Nĩtũkwona ĩkundi ilĩ sya aklisto—amwe nĩmendaa ũsũvĩo nĩ vau vaseo na ala angĩ mayĩendaa—naĩ eethwa ingĩ Ũvuany’o 12.

Ũvuany’o 12 yĩeleasya ” mũndũ mũka evw’ĩkĩte syũa, na mwei ungu wa nyaĩĩ syake, na mũtwenĩ wake kwai ngovia ya ũsumbĩ yĩ ndata ĩkumi na ilĩ” (mũsoa 1). Mũndũ mũka ũsu aũngamie andũ ma Ngai anyuve, Isilaeli (sisya Mwambĩlĩlyo 37:9). Mũndũ mũka ũsu nĩwasyaiwe mwana, ũla ũngamie Yesũ Klĩsto, ũla wasyaiwe kuma mbaĩ ya Yuta.

Ĩtina wa kũsyawa kwa Klĩsto, wathani ũsu ũithama na kũthĩ kũla kwĩ ĩkanisa ya Ngai. Ĩkanisa ya Ngai ni yĩeleaswa ta mũndũ mũka mbivilianĩ (Aeveso 5:22-32), na no yĩtawa “Isilaeli ya Ngai” (Akalatia 6:16). Nthĩ ya Isilaeli kwa wathani nĩ vandũ va ĩkanisa. Andũ ma Isilaeli nĩmo ũsyao wa kĩ mwĩĩ wa Avalaamu, na ala me ĩkanisanĩ ya Ngai nĩmo ũsyao wa kĩ veva wa Avalaamũ.

Ĩtina wa Yesũ Klĩsto kũthĩ ĩtunĩ, ũ mũndũ mũka nĩwakĩie na athĩ weũnĩ kwa ĩvinda ya myũnthĩ 1260 (Ũvuany’o 12:6). Ũndũ ũsu waneneaa ĩlungu ya myaka 1260 yĩla aatĩyĩ ma Klĩsto (Ũ kanĩsa) waĩ ũthĩ kũndũ kũasa kũte monyamao.

Ũndũ ũsu wakĩtĩkie ĩndĩĩ?

Mbivilĩa yĩtwon’ya kana kwa myaka ĩla yatĩie ĩtina wa kĩkw’ũ kya Klĩsto, amanyĩsya ma ũvũngũ nĩmalĩkĩle ĩkanĩsanĩ (Meko na atumwa 20:29-31; 2 Akolintho 11:13-15; 2 Vetelo 2:1). Kĩla kyatĩie kyaĩ ala meyĩtaa aklisto mambĩlĩlya kũaanika nguthũ kĩvathũkan’yo.

Wasisya kwa ũliku momanyĩsyo ma mbee ma “atongoi na ĩkanisa” nũkwona kana amwe nĩmongeleile maũndũ maeni nthĩnĩ wa “ũklisto,” nĩvo mekĩsye ĩtheka momanyĩsyo maingĩ na Klĩsto na atũmwa. Na ĩvinda yathĩ ala maleete momanyĩsyo na mbivilia matwĩka avuthũ katĩ wa ala meyĩtaa aklisto. Na ũu nĩ ũndũ wa w’o wa ũlĩlĩkano.

Yĩla Konĩsĩtatino watwĩkie mũsumbĩ wa ũsumbĩ wa Loma, nĩ wambĩlĩlye kũtwĩkĩthya ũklisto ta w’o ũthaithi nthĩnĩ wa ũsumbĩ ũsu. Konĩsĩtatino ndaendew’a nĩ mũaanĩko mwĩngi ũla waĩ katĩ wa asu meyĩtaa aklisto, kwa oũ nĩwetanie nzama ya Nicea mwaka wa 325 AD nĩw’o mamĩne ũvathũkan’yo wa momanyĩsyo na mĩtalatala ya ũthaithi. Maũndũ ala masamĩĩwe nĩ ũndũ Ngai ũilyĩ na kana aklisto nĩmaĩlwe nĩ kũkwata vasaka matũku 14 mwei wa mbee wa kalenda kwa Aevelania, ta Ayuti, kana aklisto mwaĩlwe nĩ kũkwata Ĩsita ya Yũmavilĩ. Nzama nĩyeewĩthanĩsye mokũlyo asu na mambĩlĩlya ũmanyĩsyo wa ĩkanisa ya Loma maũndũnĩ angĩ maingĩ. Na Matw’a kana momanyĩsyo ala angĩ nĩ molũlũtikyo.

Konĩsĩtatino ekĩa ũtwii wa ũkwatan’ya ũklisto ũsu ta w’o waĩlĩtwe ũsumbĩnĩ ũsu w’onthe. Ĩkanisa yĩu ya Loma yakwata vinya kwa kũtũĩkw’a nĩ ĩta sya kaũ sya ũsumbĩnĩ ũsu wa Lũmi, vala Mokĩlĩle na mambĩlĩlya mothĩn’yo kwa ala mate aklisto, na Ayuti, na aklisto ala mataĩtĩkĩla motw’a ma nzama ĩsu. Kwa myaka 1260 yĩla yatiĩye Ũlaya watinĩkwa nĩ ũklisto ũmwe mwĩkĩkilĩthye. Kũtyaĩ na ũthasyo wa ũthaithi. Andũ matyai na ũthasyo wa kũleana na momanyisyo ala matuĩkĩtwe nĩ ũsumbĩ ũsu. Kĩla kyatũmie, andũ nĩ mavatiwe kwĩthĩwa, na kũsoma mbivilĩa!

Ĩtambya ya mbee kwelekela kũtũngĩĩa kwa ũthasyo wa ũthaithi wookie 1579, yĩla ĩsio sya yĩũlũ sya Netalandi mekĩkie wĩw’ano wa ũkwatanĩa wa Utrecht. Nthĩnĩ wa wĩw’ano ũsu metikĩlana kũtuĩkana yĩla mokitĩaa wĩyathĩ woo kuma kwĩ Ũsĩvanĩa ala masũmbĩkĩte kũu, vamwe na kwiyosea ũthasyo wa ũthaithi kwa kĩla ũmwe. Kwĩ mwaka wa 1581 asu makwata ĩla ĩlio ĩsu meyosea wĩyathĩ kuma kwa Ũsĩvanĩa, kũng’uthũlwa kwa Antwerp mwaka wa 1585 kwaete kwĩsila kwa kũkitia ũthasyo wa ũthaithi, kwa kũseng’ya, Asĩvanĩa ala mataimetĩkĩla Ũthasya nzĩa sya ũthaithi manenga volositani sya Antwerp myaka ĩna meyĩelele mbee woo nĩ w’o maume ku.

Kũmĩnũkĩlya, mwaka wa 1585,ĩtina wa ilungu ya myaka 1260 ya monyamao, ala meleanĩle na ĩkanisa yĩtikĩlĩthye makwata ũthasyo wa kũthaitha kũ Netalandi. Aingĩ ma avolosĩtani ma Antwerp mathamĩĩa ngalĩ sya yĩũlũ kũ Amsterdam. Ayuti aingĩ mathamĩĩa Netalandi kũkĩa monyamao. Netalandi yatwĩka wĩvitho wa mbee kũete ũthasyo wa kũthaitha, na vau vatwĩka mũthya wa myaka 1260 yĩla kũtaĩa ũthasyo wa kũthaitha ũla wathaniwe nĩ (Ũvuany’o 12:6).

Mwaka wa 1598, ũtw’ĩ wa Nantes nĩwaetie wĩtĩkĩlĩthyo wa ũthaithi kũ Ũvalanza. Ũthasyo wa ũthaithi kũ ngalĩ sya yĩũlũ sya Amelika wambĩlĩlye 1636, yĩla ithama sya Rhodes syambĩlĩlwe. Wĩtĩkĩlĩthyo wa ũtwii wa 1689 nĩwaetie ũthasyo kũ Ũngelesa.

Kuma 1585, nĩ kwĩthĩĩtwe na kũndũ andũ matonya kwĩkala makesomea maandĩko mo ene na kũatĩa ũndũ mekwasya vate monyamasyo. Mũndũ mũka ũsu wa Ũvuany’o 12 ndena vata wa kũkĩa ingĩ na kũthĩ weunĩ aikĩa monyamao.

Ĩkanisa ĩvinda ya mũthya

Ũthasyo wa ũthaithi ũla wĩ kw’o kũndũ kw’ingĩ ũkathelekela ingĩ ĩvinda ya mũminũkĩlyo.

Ũvuan’yo 12:7-12 yĩeleasya ũndũ satanĩ na alaĩka make maitata kũng’uthũla Asa wa tene na tene. Makũnw’a kaũnĩ ũsu na kwĩkw’a nthĩ kũũ ĩvinda ĩkuvĩ mũminũkĩlyo ũtemũviku (mũsoa 12). Yĩla ũu wĩsa kwĩkĩka, kũkeethĩwa ũalyũku ĩven’ya, ũalyũku wa mĩtũkĩ kũũ nthĩ. Satanĩ na maveva mavũku makatũmĩa atongoi ma makanisa, na kĩ sĩasa,na anene na asikalĩ mayĩenda kũmavĩlĩa vyũ ũsyao wa kĩ mwĩĩ na wa kĩ veva wa Avalaamũ. Ũthasyo wa kũthaitha ũkathela vyũ, na vaĩketha vatonyeka kũtavany’a ũvoo mũseo (Mathayo 24:14; Amosi 8:11-12).

Nĩ ũmanyĩĩtye kana amwe ma aatĩyĩ na Klĩsto makakw’a kũthĩ iĩmanĩ ĩlungu ya mathũku 30 mbee wa kũka thĩna ũsu mũnene (Mathayo 24:15- 20; Ndanieli 12:11). Na ĩndĩ kyaũ?

Ũvuan’yo 12:14-16:

Na mũndũ mũka anengwa nthwau ilĩ sya ndii ĩla nene, nĩ kana aũlũke avike kwake weunĩ, vala ũĩthĩaw’a ĩvinda na mavinda na nyunzu ya ĩvinda, aume mbee wa nzoka ĩsu. Na ĩla nzoka nene yaumya kĩw’ũ ta ũsĩ kanyw’anĩ wayo yaatĩsya mũndũ mũka, nĩ kana atwawe nĩ ũsĩ. Na nthĩ nayo yamũtetheesya mũndũ mũka na nthĩ yaathamya kanyw’a wayo, na yamelya ũsĩ ũla mũkũnga mũnene waumya kanyw’anĩ waw’o.

Wathani ũsu ũtũmĩĩte maũvano ala maeleetw’e kũndũ kũngĩ mbivilianĩ:

“Nthwau sya ndiũ” nĩsya wonan’yo wa ũsũvĩo yĩla makaĩĩte (Kuma 19:4)
Nayo “nzoka” nĩ satanĩ nĩwe Ndevili (Ũvuany’o 20:2)
Naw’o “ũsĩ” ũngamĩĩte ĩta sya kaũ (Yelemia 46:7-9)

Amwe ma aatĩyl na Klĩsto makĩaa kuma kũla kwĩ ĩta sya kaũ na kũthĩ kũndũ kũte andũ kũla masũviawa na kũĩthwa myaka 3 1/2. Ĩndĩ ala me mĩng’athĩlĩĩlyo na kamũlũtĩla aklisto ma Laotisĩa (Ũvuany’o 3:16-19) maimakĩaa kũi nũseo. Satanĩ akamanyamasya asu matialĩte na aklisto ĩvinda ya thĩna ũsu mũnene na ya mũthenya wa Mwĩaĩi:

Naw’o mũkũnga wamũthatĩa mũndũ mũka mũno, na wathĩ wũkiti ũtianĩo wa ũsyao wake; ũla ũkwataa mĩao ya Ngai, na kũlũmya ũkũsĩ wa Yesũ: naw’o waũngama kĩthangathĩ nĩ kya ũkanga (Ũvuany’o 12:17).

Kilungũ kya ĩkanisa ya Ngai ni nginya yĩsĩkĩe thĩnanĩ ũsu mũnene nĩw’o matheswe na kũmatũlya nũndũ wa ũthayũũkyo wa mbee (Ndanieli 12:10; Ũvuan’yo 3:18).

Namo aya nĩ ma kĩla ũmwe:

Yo vena wĩkwatyo kwa ala meyĩthĩa katĩ katĩ wa thĩna ũsu mũnene?

Ũndũ wa mbee, no nginya ũmanye nĩ kĩ Ngai wĩmakũna Isilaeli ĩvinda yĩu ya thĩna ũsu.

Ngai asakũĩye Isilaeli methĩwe ngekekan’yo kwa ngo ĩla ingĩ sya andũ. Mũvango wa Ngai nĩ kũmaete Isilaeli kũvikĩa kumbũla ĩvinda yĩu ya thĩna ũsu mũnene na ya mũthenya wa Mwĩaĩi, nĩw’o amatwĩkĩthye ngekekan’yo makumwa **ĩtina nĩ angĩ** yĩla Klĩsto wĩũka.

Kwa ĩsyaĩsye ũndũ Ngai waisye Kuma 19:5, 6:

“Na ĩndĩ yu, ethĩwa mũkeew’a wasya wakwa w’o, na kũlũmya ũtianĩo wakwa, nĩvo ĩndĩ mwĩthĩwa makw’a mwene kuma ngoonĩ sya andũ: nũndũ nthĩ yonthe nĩ yakwa na mũkeethĩwa kwa kwa Ũsumbĩ wa athembi, na mbaĩ ntheu.”

Kwa oyu, nthĩ ya Isilaeli ũmũnthĩ nĩ ngekekan’yo ya kũlea kwĩw’a. Ngai akamakũna Isilaeli mbee, methĩwe ũkan’yo kwa

nthĩ ĩla ingĩ, na kũtuma maumĩla.

Kwa sisya Esekieli 18:30-32:

“Kwondũ wa ũu ngakũsĩlĩla, we nyũmba ya Isilaeli, kĩla ũmwe kwĩanana na mũendele yake, easya ũu Mwĩai Yeova. Syokai, na mũkĩthyũũa na kũatĩa mavityo menyu onthe; na ĩndĩ ũthũku ndũkethĩwa wanangĩko wenyu. Ĩkyai kũasa mavityo menyu onthe ala mwavitĩsye, ĩseũvĩsyei ngoo nzaũ na veva mweũ: nĩkĩ mũũkwa, ĩnyw’ĩ nyũmba ya Isilaeli? Nũndũ ndi na ũtanu kĩkw’ũnĩ kya ũla ũnũũkw’a, easya ũu mwĩaĩi Yeova. “kwondũ wa ũu ĩthyũũei, na kwĩkala thayũ!”

Ngai ndũkwenda andũ makwe! Enda andũ maumbũle! Na Isilaeli maka umbũla. Ũu nĩwathanĩte nthĩnĩ wa kũtũngĩlĩlwa kwa mĩao 4:27-31:

Na Yeova akamũnyaĩĩkya katĩ wa ngo sya andũ, na mũkatiala andũ anini ũtatonĩ katĩ wa i mbaĩ kũla Yeova ũkamũtwaa. Na kũi mũkaithũkũma i ngai, maela na moko na andũ, mĩtĩ na mavela. Ĩla itonaa, kana kwĩw’a, kana kũya, kana kũnyungĩa. Ĩndĩ mwĩ kũ “Mũkamanya Yeova Ngai waku, na kũmwona yĩla wĩmũmantha na ngoo yaku yonthe na thayũ wakũ w’onthe. Yĩla wĩ ũnyamaonĩ, na maũndũ asu onthe mamũkĩaa, mĩthenya ya mũminũkĩlyo ũkamũsyokea Yeova Ngai wakũ na kwĩthukĩĩsya wasya wake. Nũndũ Yeova Ngai waku nĩ Ngai wa tei, ndakamũeka, kana ũkwananga kana kũlea nĩ ũtianĩo wa aa-ithe maku ũla wamevĩtĩie.

Ĩvinda ya thĩna ũsu mũnene, 144000 ma Isilaeli makasumbĩka, na makeekwa ũsilĩlo nũndũ wa kũsũvĩwa mbee wa kũka mũthenya wa mwĩaĩi (Ũvuan’yo 7:1-8). Na kũkeethĩwa “Ikomano ĩnene ya andũ, yĩla mũndũ o na wĩva ũtatonya ũyĩtalĩkya, kuma andũnĩ na kĩla mũthemba na mbaĩ na ngo na ithyomo,” makaũmbũla o namo ĩvinda yĩu ya thĩna ũsu mũnene (Ũvuan’yo 7:9-14).

Ethĩwa ũkeyĩthĩa thĩnanĩ ũsu mũnene, mwĩthyũũe Ngai na ũmantha na ngoo yaku yonthe!

Mũmanthei Yeova, inyw’onthe ala auu na nthĩ, ala mũkwatite motwio make; manthai ũlũngalu, manthai ũuu; no kwĩthĩwa mũvĩthwa mũthenya wa ũthatu wa Yeova (Nzevania 2:3).

O kĩla kyonthe ũkwĩka,ndũkaeke ũvano wa ĩ nyamũ. Ethĩwa wĩna w’o ũka wose ũvano wa Ngai ũtanamba ũselewa. Isomo yĩla yĩatie nĩngũkwonya maandĩko ala mekũelesya ũvano wa ĩ nyamũ nĩ kyaũ na ũndũ ũtonya kũulea na kwĩkala ũtena naw’o.