Ni kyaũ kĩĩthĩwa mbee wa mawoo ala mokĩte?

Ngai nĩũvũanasya kĩ ũndũ ũla maũndũ ma ĩvinda ya mũminũkĩlyo ala meĩthĩwa o kũndũ kwingĩ mbivilianĩ. Kethĩwa ũkasĩanĩsya ilungu ĩsu sya maandĩko—kwa nzĩa ĩla yaĩlite, ũimũkũlya Ngai Asa akũnenge ũmanyi—ũkavĩkia kwona na kũmanya ki, ũndu ũla maũndũ asu meatĩanĩa kũela mũthya wa ĩvinda.

Aya nĩmo ma kĩtina kya maandĩko ala mekũtwonya kũatĩania kwa mawĩko ala meĩthĩwa mũthya wa ĩvinda:

Wathani wa kĩĩmanĩ kya mĩthata (Mathayo 24; Maliko 13; Lũka 21).
Ĩvuku ya Ũvuany’o
Mũminũkĩlyo wa ĩvũkũ ya Ndanieli
Maũathimo na Ĩũmo nthĩnĩ wa Alivai 26

Kwa nĩtwambĩlĩlye na Mathayo 24:

Na Yesũ auma ĩkalũnĩ, na e nzĩanĩ aendete,na amanyĩw’a make mooka vala ũĩ nĩ kana mamwonye mwako wa ĩkalũ. Ĩndi asũngĩa, amea, “mũtikwona syĩndu ĩi syonthe, nĩ w’o nĩngũmwĩa, vaa maikatiĩwa ĩvia ĩũlũ wa yĩngĩ, yĩla yĩtakaombowa.” (Mathayo 24:1-2).

Yesũ nĩwathanie ĩkalũ ya Ayuti kũ Yelũsaleme kana yĩkaombowa. Kĩũ nĩkyeethĩiwe myaka 40 ĩtina, kwĩ mwaka wa 70 AD, yĩla Alomi mang’uthũlĩle Yelũsaleme na mayĩomboa ĩkalũ, o tondu Klĩsto wathanĩte.

Amanyĩw’a ma Yesũ nĩmaseng’iswe nĩ wathani ũsu, na mamũkũlya maũndũ asu makekĩka ĩndii:

Na ekalĩte kĩĩmanĩ kya mĩthata, amanyĩw’a mooka vala ũĩ nzama, makyasya, “tũtavye, maũndũ asu makethĩwa ĩndii? Na wonan’yo nĩ wĩva wa kũka kwaku, na wa wĩanĩu wa ĩvinda yĩu? (mũsoa 3).

Wathani ũla ũatie nĩ wa kũndu kwĩlĩ. Wa mbee waĩ ũkany’o kwa aatĩĩyĩ ma Klĩsto ũndũ wa maũndũ ala meĩkika amwe me thayũ. Maũndũ amwe Klĩsto wathanie nĩmeanĩiw’e ĩvinda ya mbee. Na kaũ, ona mo aa nĩ mawonan’yo ma kũka kwa Klĩsto ĩtina wa ĩvinda yĩĩ (mũsoa 3). Na w’o nĩ mũĩkĩ wa kwĩanĩw’a kwa mo nĩ mũthya wa ĩvinda yĩĩ.

Vaa nĩkũetae walan’yo ũla Klĩsto wavũanisye:

Wonan’yo 1: mũtongoĩ wa Ũlaya kũete ũthaithi ũte wa w’o

Na Yesũ asũngĩa, amea,“ĩsũvieĩ mũndũ ndakamwasye. Nũndũ aingĩ makooka na syĩtwa yakwa,makyasya, nĩ nyie Klĩsto; na makamanya aingĩ.” (mĩsoa 4,5).

Yesũ Klĩsto nĩwawetie aĩngĩ makooka syĩtwanĩ yake makayĩtũmia syĩtwa ya Yesũ na makamasya andũ. Athanĩ aa ma ũvũngũ makasya Yesũ nĩwe Klĩsto. Kelĩ makasya mo nĩ “akĩklĩsto.” Ateo nĩmakasya na momanyĩsyo ma ũvũngũ ala matew’ana na mbivilia.

Wonan’yo ũũ wa mbee nĩ wonekaa ũkaete ũalyũku wa ũthaithi nthĩnĩ wa “ũklisto”wa ũvũngũ ũkethĩwa na vinya na kwĩka maũnene kũũ nthĩ na ĩngĩ ũkamasya andũ aĩngĩ Na ũũ nĩ ũndu ũkeekĩka kavola kwa walan’yo wa w’o kwa ĩvinda ya myaka maana.

Tũkamanya ata?

Na ũũ nĩ wonanyo wa kũka kwa Klĩsto mũthya wa ĩvinda wĩ vakũvi. Wonany’o nĩ kĩndũ kĩtonya kwoneka na kũmanyw’a.
Yesũ aisye kana maũndũ onthe mawetetwe nĩ (Mathayo 24:3-31), makekĩka o kwa mĩtũkĩ mũno.

Kwa sĩsya (mathayo 24:32-34):

“Na ĩndi ĩmanyĩsyei ngelekan’yo ya mũkũyũ: mbonge syololoa, syathongoosya wenze, nĩmwĩsĩ mũnĩnio nũthengee; mo ya oũ nenyu, mũkyona maũndũ asu onthe, manthai kana e vakuvĩ—o ta mĩomonĩ! Nĩ w’o nĩngũwĩa,ũsyao ũũ ndũkavĩta maũndũ asu onthe mateanĩiw’e.”

Yesũ aĩsye “yĩla mwĩona maũndũ asu onthe“—ala nĩ vamwe na wa mbee wonany’o ũla waũmĩsye, kwa ũũ mũminũkĩlyo na kũka kwake kwĩ”vakuvĩ—o ta mũomonĩ.” Ĩngĩ nĩwaĩsye ũsyao ũla ũkethĩwa thayũ maũndũ asu mayĩkĩka no mo makamwona akyũka ya kelĩ (mathayo 24:34). Yĩla ũkona mũthemba wa ũklisto wa ũvũngũ wookĩla na vinya vamwe na ũthĩngũ, maũndũ ala angĩ namo makekĩka kwa mĩtũkĩ.

Na ũndũ wa vata kwaku kũũmanya wonany’o wa mbee yĩla wĩthĩwa. Yĩla ũndũ ũsu wa ũalyũko wĩthĩwa, aĩngĩ nĩ makaswa. Nũ ũseo wĩthĩwe ũsyaĩsye, nakũ ndũkawete. Wĩna vata wa kũmũmanya mbĩvilia, nĩw’o ũvathũkany’o katĩ katĩ wa ũklisto wa w’o na ũvyana ya wa w’o, ateo tĩw’o.

Ve maũndũ angĩ mokonya wonany’o wa mbee

Yĩla wĩthĩwa ũkĩmanyĩsya walany’o wa maũndũ, ve vata wa kũsisya amwe ala maeleetw’e nĩ (Maliko 13; Lũka 21); na ĩvũkũ ya Ũvũan’yo.

(Lũka 21:8) yĩasya amanyĩsya ma ũvũngũ makasya, “saa nĩ ũthengeie. “Amanyĩsya ma ũvũngũ makasya wathani nĩũkwĩanĩw’a.

Yũ kwosa yanya ya kũsũanĩa. Nĩ vaa nyie ngĩmanyĩsya, ndĩkwĩa kana Yesũ nĩwe Klĩsto, na ndĩkwĩa kũka kwa Klĩsto nĩkũthengeeũ. No nginya ũmbĩkĩĩe nyie? Aiĩie! Ndũkamwĩkĩe kĩla mũndũ ũla ũkũmanyĩasya syĩtwanĩ ya Klĩsto, ateo ethĩwa kĩla mekwasya kĩyosana na mbĩvilia!

Ũsĩsye kĩla kĩndũ mbivilianĩ na ũĩkũlya Asa akũnenge ũmanyĩ ndũkesye kwaw’a! Yũ sisya wonany’o ũũ wa mbee wa mũthya wa ĩvinda ĩvukunĩ ya Ũvuany’o. Lĩlĩkana, ũvuany’o ona w’o wĩna walan’yo wa maũndũ ala meĩka mũthya wa ĩvinda. Maũndũ asu Me ũvuany’o nĩmekwosana na walany’o wa maũndũ ala Yesũ wamanyĩisye nthĩnĩ wa Mathayo 24; Maliko 13; na Lũka 21.

Ũvuany’o 6:1-2:

Na noona katena akyũmbũa ũmwe wa ĩla siilĩ mũonza na neew’a kĩmwe kya ĩla syũmbe syĩ thayũ kĩiasya na wasya ya wa kĩtũndũmo, “Ũka” na noona na sisya! mbalasĩ nzaũ, na ũlaũmĩtũlĩte aĩ na ũta, na anengwa ngovia ya ũsumbĩ; na aũmaala aĩkĩlanya, na nĩ kana akĩlanye,“.

Nũũ wamĩtũlĩte mbalasĩ ĩsũ nzaũ?

Mũminũkĩlyo wa ĩvuku ya ũvuany’o twĩsoma Yesũ Klĩsto akatheea kuma ĩtumo, atũlĩte mbalasĩ nzaũ, akyũka kũmakĩlya vinya andũ ma nthĩ ĩla syokĩte kũkĩta nake (ũvuany’o 19:11, 15).

Nake ũyũ ũmĩtũlĩte mbalasĩ nzaũ vaũ Nũũ ũvuany’o 6:1-2 o nake nĩ Klĩsto?

Aĩyee ũsu nĩ Klĩsto wa ũvũngũ!

Lĩlĩkana kana ũvuany’o 6 aelesya o ũmwe wa ala makekĩka ĩvinda ya ala waĩsye nthĩnĩ wa Mathayo 24. Wonany’o wa mbee kwĩ Mathayo 24 waĩ ũkengani wa ũklisto. Ũsu watũlĩte mbalasĩ nzaũ tĩ Yesũ Klĩsto…ũsu nĩ nthũ ya Klĩsto.

1 Yohana 2:18 yĩasya “…nthũ ya Klĩsto nĩkũlasya, o na yũ nthũ sya Klĩsto nĩsyaingĩvie…”

Ũelesyo ũmwe wa ndeto “nthũ ya Klĩsto “nĩ ũla wĩ kyamũtete na Klĩsto. Nĩ kweethĩiwe na nthũ sya Klĩsto mbingĩ, yĩĩ na ĩkaingĩva. Ateo nayo mbivilĩa nĩwetaa mũndũ ũmwe ũla nĩ nthũ ya Klĩsto ũla ũkoka. Mbivilĩa ndĩtũnengaa ũelesyo mwĩngĩ wa mũndũ ũũ, ateo kwa ndeto ĩngĩ nthũ ya Klĩsto nĩ ũla wĩ vandũ va Klĩsto.

Lĩlĩkana Mathayo 24:5 Yesũ atũkanya atĩ aĩngĩ ala meũka syĩtwanĩ ya Klĩsto makamanya aingĩ. Vaa navo, ũvuany’o 6:2, twĩona aĩelew’a ũmwe ũla ũkasya we nĩ Klĩsto.

Kwa sisya maũvano maũtwonya nthũ ya Klĩsto nthĩnĩ wa Ũvuany’o 6:2:

Akethĩwa “atũlĩte mbalasĩ nzaũ. “o tondũ Yesũ Klĩsto ũkoka atũlĩte mbalasĩ nzaũ kũtangĩĩa ĩ nthĩ, andũ makona ũyũ aũmĩte kwa ngai kũka kũtangĩĩa ĩ nthĩ.
“Na ũla watũlĩte ĩ mbalasĩ nzaũ aĩ na ũta, “mũndũ ũũ aketha na ũtonyi wa kũkĩta kaũ.
“Anengwa ngovia ya ũsumbĩ.”mũndũ ũũ akatwĩka ndongoi ya nthĩ.
“Na aũmaala aĩkĩlanya, na nĩ kana akĩlanye, ” mũndũ ũũ akatũmĩa vinya wa ĩta sya kaũ kũkĩlanya.

Nthĩnĩ wa (ũvuany’o 13) twĩmanya kana mũtongoi ũũ wa kĩ sĩasa, ũla wĩtawa “ĩ nyamũ”, makatethanya wĩa na vamwe na “mwathani wa ũvũngũ”, ĩ nyamũ akatũmĩa vinya wake wa ĩta sya kaũ kũmasũkũma andũ kwĩka kwenda kwa ũla mwathani wa ũvũngũ na ũklisto ũsu, kĩla kĩngĩ ũ mwathani akamanyĩsya andũ kũthaitha mũndũ ũsu ta i ngai (ũvuany’o 13:4; 15;2 Athesalonĩka 2:4; Esekieli 28:2; Ndanieli 11:36-39).

Ĩ nthũ ĩno ya Klĩsto yĩ masyĩtwa maingĩ mbivilianĩ. No we wĩtawa”ĩ nyamũ” (ũvuany’o 13:4-8), na ĩngĩ “mũndũ wa naĩ” (2 Athesalonĩka 2:3-4) “mũsumbĩ wa ngalĩ ya yĩũlũ” (Ndanieli 11:40) Ũvya mũtĩnĩ (Ndanieli 7:8, 24-25) “mũnene ũla ũkoka” (Ndanieli 9:26) mũnene wa Tilo (Esekieli 28:2-10), “mũsumbĩ wa mbavĩloni “(ĩsaĩya 14:3-11) na “Nevukatilesa” (Yelemia 50:17-18).

Kethĩwa ndwĩsĩ mũtongoi ũũ akaũma nthĩ yĩva, sisya Isomo 1

Syaĩsya mũtongoi wa Ũlaya ũla ũkwatana na ĩkanisa yĩ ũthĩngũ mũnene, ũla ũmalaa kũkĩlanya vinya na “kũtangĩĩa” ĩ nthĩ. Ũũ nĩw’o wonany’o wa mbee ũla Yesũ Klĩsto wanenganie wa kana mũminũkĩlyo wĩ vakuvi.

Ũkamanyĩw’a mbee ange ũndu wa ĩ nthũ ya Klĩsto kwa masomo ala mokĩte.

Wonanyo 2: Makaũ na mawetango na makaũ

Na mũkeew’a, ũvoo wa Makaũ na mawetango na makaũ, sĩsyai mũikaũũye: nũndũ maũndũ asu maĩ ndii ya ũlea kwĩkika ĩndĩ mũminũkĩlyo ndũnamba ũvika, nũndũ ũsumbĩ ũkookĩlĩla ũsumbĩ… (Mathayo 24:6-7).

Vathũkanya kana Yesũ aisye yĩla Makaũ meũmĩla “mũminũkĩlyo ndũnamba Ũvika, “mawonany’o aa makekĩka ĩvinda ĩkuvĩ mbee wa ĩvinda yĩla mbivilĩa yĩtaa “mũminũkĩlyo”.

Wonany’o ũsu, nũwetetw’e nĩ ũvuany’o 6:3-4.

Na yĩlawavingũĩye siĩlĩ wa kelĩ, neew’a wasya wa kĩla kyũmbe kĩ thayũ kĩiasya “Ũka,” sisya na noona mbalasĩ ĩkyũma, ndũune mũno. Na ũla ũmĩtũlĩte anengwa kũvetanga mũuo kuma nthĩ, na nĩw’o matonye kĩana ene kwa ene. Na anengwa ũvyũ mũnene.

Wonanyo 3: Yũa Wonany’o

ũla ũngĩ ũwetetwe nĩ Mathayo 24:7, ” na kũkeethĩwa mayũa.”

Mayũaa aa mawetetwe nthĩnĩ wa ũvuany’o 6:5-6:

Na oombũa ũsiĩlĩ wa katatũ, neew’a kyũmbe kya katatũ kĩla kĩ thayũ kĩiasya, ” Ũka,“. Na noona na sisya, mbalasĩ nzĩũ; na ũla ũmĩtũlĩte aĩ na kĩthĩmĩ kw’okoni kwake. Na neew’a ta wasya wa kĩla syũmbe ĩnya syĩ thayũ ũkyasya, kĩvava kya nganũ nĩ sĩlĩngĩ, na ĩvava ũtatũ sya mbaale nĩ sĩlĩngĩ, na maũta na mbĩnyũ ndũkaĩthũkye!”

Yĩla Yohana woonie woni ũũ, dinalĩ nĩyo yaĩ ndĩvi ya mũthenya ũmwe wĩanĩ.(Mathayo 20:2). Makaũ asu na ũsiĩlĩ wa kelĩ nĩwaetie mũthokoano wa mathooa, mayũaa ala metũma andũ aingĩ mavalũkw’a nĩ nzaa.

Wonanyo 4: Maũwaũ na kĩkw’ũ

Syĩndũ ĩla ĩwetetwe nĩ Mathayo 24:7 amwe nĩ ” mayũaa na ĩtetemo sya nthĩ kũũ na kũũ.”

Ũvuany’o 6:7-8 yĩasya:

Na oombũa ũsĩilĩ wa kana, na neew’a wasya wa kyũmbe kya kana kĩ thayũ kĩiasya, “Ũka,“. Na noona, na sisya, mbalasĩ yĩ mũkũyũ: na ũla ũmĩtulĩte, syĩtwa yake nĩ kĩkw’ũ; na vala maveva na akw’ũ mekalaa vaatĩania nake. Naw’o manengwa ũkũmũ ĩũlũ wa kilũngũ kya kana kya nthĩ, moae na ũvyũ, na yũa na kĩkw’ũ, na nyamũ mbaĩ sya nthĩ.

Kaũ na yũa ĩkatũma maũwaũ manyaĩĩka. Mbingĩ ya nyamũ sya kĩtheka, ona ĩla sya kũewa,ĩkatangatanga ndũanĩ ĩkĩmantha kyaũya (ũndũ ũsu no ũwetetwe nĩ Motalo 26:22), ĩtetemo sya nthĩ ĩkoaa aingĩ.

Maũndũ ala ne ũkany’o na mawonany’o na mbee ana makauma kilũngũ kya kana kya andũ makw’a. Yĩla wĩona 25% ya ekalĩ na ĩ nthĩ makw’a, wĩona wonany’o wa kana nĩwĩanĩĩte.

Mathayo 24:8 yĩasya, “ĩndi maũndũ asu onthe nĩ wambĩlilyo wa woo.”

Wonanyo 5: Ũvoo mũseo ũkatavanw’a na kũnyaĩĩkw’a

Kĩla kĩatĩĩe, Yesũ nĩwatavanĩsye kĩla kĩmethĩa aatĩyĩ make:

Nivo makamũnengane thĩnanĩ, na makanisa; na mũkeethĩwa nũmenetwe nĩ mbaĩ syonthe kwondũ wa syĩtwa yakwa (Mathayo 24:9).

Wonany’o ũsu ũkoneka yĩmwe na mawonany’o ala angĩ ana ma mbee. Ũũ ũeleetw’e nthĩnĩ wa Lũka 21:12:

Ĩndi mbee wa maũndũ asu onthe, makamũkwata, na kũmũthĩnya na kũmũnengane mũtwawe masinakokenĩ na makolokolonĩ, na makĩmũtwaa mbee wa asũmbĩ na makavana kwondũ wa syĩtwa yakwa.

Maũndũ nĩmakĩtikĩie aatĩyĩ ma klĩsto vaũ tene, na now’o ũkũthĩ kwĩkĩka ingĩ mũthya wa ĩvinda. Yĩla ũklisto wa ũvũngũ waũkĩla navinya,ũkethĩwa ũĩmantha kũwananga ũklisto wa w’o. Akilĩsto asu ma w’o makekw’a kolokolonĩ na kũmatwaa mbee wa asũmbĩ nĩw’o matw’ĩwe sila. Na w’o ũkeethĩwa mwanya mũseo kwoo wa kũtavany’a ũvoo mũseo kwa asumbĩki asu ma nthĩ wĩthĩwe ũkũsĩ kw’oo (Lũka 21:13-15).

Ũsu ũkethĩwa wĩ ũseo kwa kũmavathũkanya aatayĩ ma Klĩsto. Amwe makekwatĩlĩlya mũĩkĩoni woo na kwa ũkũmbaũ maĩkũsĩĩa ũla w’o. Angĩ makatĩa mũĩkĩo woo na kũmavũnyania andũ moo na vamwe na anyanyae moo(Mathayo 24:10-13).

Ĩvindanĩ yĩĩ, Akilĩsto ma w’o makaenda kũtavany’a ũvoo mũseo kwa nthĩ yonthe. Yesũ Klĩsto eiye amanyĩw’a make,” Na amea,Endaĩ ĩnyw’ĩ nthĩ yonthe, mũĩtavye syũmbe ũvoo mũseo” (Maliko 16:15). Mathayo 24:14, yĩasya,” Na ũvoo ũũ mũseo wa ũsumbĩ ũkatavanw’a nthĩ yonthe wĩthĩwe ũkũsĩ kwa mbaĩ syonthe, na ĩndi mũminũkĩlyo ũkyũka.”

Kwa ũũ manya ala matavanasya ũvoo mũseo nthĩ yonthe, manya ala “mamenetwe nĩ ĩ nthĩ yonthe” ala mateendan’ya na ũklisto wa ũvũngũ ũla ũkethĩwa na ngũma myũnthĩ ya mũthya wa ĩvinda. Asu nĩmo methĩawa aklisto ma w’o—andũ asu waĩlwe nĩ kwenda kwĩthĩwa ngũthũ ĩmwe nao.

Maũndũ asu makatũete ĩvinda yĩla yaĩlĩte yĩla mbivilĩa yĩtaa “Mũminũkĩlyo.” Ũkamanyĩw’a o mũno Ũndu ũsu Isomo yũkĩte.